Listopad 2021
Gdy na początku lat dwudziestych dwie wspaniałe kobiety – Zofia Moraczewska i Aleksandra Szczerbińska [później Piłsudska] zakupiły działki i domy w Sulejówku, oczy całego kraju zwróciły się na małą podwarszawską miejscowość, która była wówczas dość uboga i zaniedbana. Miała jednakże atuty w postaci bliskości stolicy, atrakcyjnych cen nieruchomości i pięknej, dzikiej, leśnej zieleni, którą tak pokochał Marszałek Józef Piłsudski. Ową dzikość i brak udogodnień mieszkańcy musieli okiełznać, aby dało się tu żyć.
96 lat temu, 8 września 1925 roku zostało zarejestrowane Stowarzyszenie Przyjaciół Sulejówka. Działania społeczne rodziły się z bieżących potrzeb mieszkańców Sulejówka, który nie miał wówczas samodzielności administracyjnej. Utrudniało to funkcjonowanie i dbanie o jego rozwój. Początkowo utworzono sołectwo, a następnie gminę. Elektryfikacja, budowa dróg, sprawy kulturalno-oświatowe naszej miejscowości stały się dla zarządu i członków Stowarzyszenia sprawami priorytetowymi – aż do wybuchu II wojny światowej.
Imponująca była liczba zaangażowanych społecznie osób. Protokoły z zebrań które się zachowały i zostały niedawno opracowane i wydane przez obecne Towarzystwo Przyjaciół Sulejówka zawierają ponad setkę nazwisk, w tym Jędrzeja Moraczewskiego. Zarząd Stowarzyszenia pozostawił zapis swojej pracy z lat 1928-1939. Ich zawartość jest fascynująca i pokazuje zarówno zakres prowadzonych prac, jak i ich efekty.
Stowarzyszenie nie miało własnej, stałej siedziby – zatem posiedzenia Zarządu odbywały się w sulejóweckich lokalach i willach prywatnych członków zarządu: w willi „Błękitna” p. Kowalskiego, willi „Zosieńka” p. Gawłowskiego, willi „Bzów” pp. Kamińskich, w willi p. Śliwińskiego, willi p. płk. Paszki, w willi „Sobótka” p. Słodkowskiego, w lokalu świetlicy Sulejówka przy ul. Paderewskiego, w lokalu Dyoskory Wojnikonis, w lokalu p. Edwarda Kosiewicza, mieszkaniu prywatnym pp. Piaskiewiczów, a także w lokalu Zrzeszenia Towarzystw Miłośników Letnisk w Warszawie, przy al. Ujazdowskich 7 (gdy Sulejówek aspirował do bycia letniskiem).
Powołane na początku lat 80. ubiegłego wieku Towarzystwo Przyjaciół Sulejówka (TPS) jest dziedzictwem dawnego Stowarzyszenia Przyjaciół Sulejówka i początkowo postawiło sobie 3 główne cele: utworzenie Muzeum Józefa Piłsudskiego, utworzenie Enklawy Historycznej Sulejówka z części terenu miasta związanego z postaciami Józefa Piłsudskiego, Jędrzeja Moraczewskiego i Ignacego Jana Paderewskiego oraz nadanie ulicom na tym obszarze nazw związanych z międzywojenną historią Polski.
Siedzibą Towarzystwa jest, znajdujący się przy ul. 11 listopada 139, dworek “Siedziba” – należący przed laty do Zofii i Jędrzeja Moraczewskich. Sprawami dróg i elektryfikacją zajmuje się teraz Urząd Miasta z burmistrzem na czele. Zatem cele współcześni społecznicy mają zupełnie inne niż ich dawni poprzednicy.
Po realizacji 3 początkowych celów, TPS podjęło się organizacji Biegów Marszałka i Turniejów Strzeleckich z okazji Święta Niepodległości. Ponadto stworzyło programy społeczno-historyczne popularyzujące historię miasta i mieszkańców: Odkryj Sulejówek, Odczaruj Sulejówek, Kolędy z Sulejówka.
W czasach PRL nie było w Sulejówku oficjalnego podmiotu zrzeszającego działania społeczników, co nie znaczy, że mieszkańcy nic społecznie nie robili. Jest to jednak temat na kolejną, fascynującą opowieść.