Biuletyn „Sąsiedzi z Sulejówka”

Lipiec 2024

Żar lejący się z nieba wprowadził nas w końcu w nastrój letniego rozleniwienie. Zmagając się z kolejną falą upałów uznaliśmy, że to już najwyższa pora na odkrycie tych miejsc, w których jeszcze w latach 90. XX wieku można było poczuć zapach zboża i skoszonego siana. Tak trafiliśmy na ulicę Czynu Społecznego 113.
Chociaż w latach 30. XX wieku nie było w tym miejscu ani asfaltowej ulicy, ani miasta, to była tam wieś Żurawka, gdzie właśnie latem pasły się krowy, po piaszczystej drodze jeździły furmanki ze zbożem a dokoła pachniało po prostu skoszonym sianem. Jeśli jesteście ciekawi, dlaczego nie ma już tej wsi, zajrzyjcie do domu przy ulicy Czynu Społecznego 113 [Dom rodzinny Zbigniewa Milewskiego]. Zamieściliśmy tam fragmenty opowieści prawnuka Pawła i Anieli Przyuskich oraz Józefa i Julianny Dębskich, pana Zbigniewa Milewskiego, który jest już czwartym pokoleniem mieszkańców Żurawki.
Dzięki relacji pana Zbigniewa poznamy nie tylko losy kolejnej rodziny związanej z naszym miastem. Będzie to także jedna z tych opowieści, która pozwoliła nam otworzyć dawny krajobraz pobliskich okolic i dowiedzieć się, jak wyglądała jedna z wsi położonych w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego Sulejówka. Dlaczego każdy dzień zaczynał się tam o 5.00 rano zbiórką mleka? Jaką rolę w życiu tej społeczności odgrywali furmani a jaką sołtysi? W końcu komu tak naprawdę zawdzięczamy powstanie ulicy Czynu Społecznego?
A jeśli zaintrygowani naszym zaproszeniem do odwiedzenia nowego punktu na naszej wirtualnej mapie Sulejówka po drodze odkryjecie własne historie o miejscach, których już nie ma, to przyślijcie nam koniecznie pocztówkę z wakacji z informacją, kiedy i gdzie moglibyśmy się spotkać i o nich porozmawiać. Co takiego się wydarzyło w przeszłości, że także zniknęły z naszego krajobrazu? Może udałoby nam się razem odtworzyć również ich topografię dzięki waszym wspomnieniom? Udanych wakacji!

Świadek: Zbigniew Milewski
Miejsce: ulicy Czynu Społecznego 113
Nagranie: Adrian Włodarczyk
Transkrypcja: Adrian Włodarczyk
Biuletyn i wybór cytatów: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja: Iwona Zbroszczyk

Czerwiec 2024

Wygląda na to, że już za chwilę będzie można w pełni poczuć letnią aurę. Dlatego zanim rozjedziemy się w różne strony świata zaczerpnąć oddechu od codzienności, chcielibyśmy zaprosić Was jeszcze raz do Willi Urania, która mieściła się od lat 20. XX wieku przy ul. Paderewskiego 2 w Cechówce (obecnie ul. Sienkiewicza). To właśnie tam w latach 60. XX wieku szukając sposobu na udane wakacje w Sulejówku kilkadziesiąt młodych ludzi zaczęło realizować swoje różne „szalone pomysły” [Willa Urania – https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/urania/].

W tym przypadku mowa jest oczywiście o nastolatkach, którzy, między innymi, dzięki inicjatywie Adama Włodzimierza Daszkowskiego, dawnego mieszkańca willi Państwa Kazimierskich, mając po czternaście lat, założyli wakacyjno-młodzieżowy klub Fakir. Jeśli chcecie się dowiedzieć, jak wyglądało lato tej liczącej ponad pięćdziesiąt osób grupy, odnajdźcie koniecznie nowe relacje pana Adama. Dzięki nim choć na chwilę będziecie mogli przenieść się w zupełnie inną rzeczywistość – na sulejóweckie letnisko.

Jesteśmy bardzo ciekawi, czy niektóre z tych wspomnień o figlach i psikusach młodych ludzi mogłyby stać się dla Was inspiracją do własnych inicjatyw w sąsiedzkich ogrodach? Napiszcie do nas koniecznie, gdyby to poszerzanie przez nas znanych już wam opowieści w jakimkolwiek stopniu miało przyczynić się do powstania kolejnych działań w Sulejówku po sąsiedzku tego lata. Jak zawsze czekamy na wasze wspomnienia pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl.

Metryczka:
Świadek historii: Adam Włodzimierz Daszkowski
Adres domu: ul.  Sienkiewicza
Nagranie i transkrypcja: Ewa Łepkowska
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Maj 2024

Maj rozpoczął się od inauguracji kolejnego sezonu recitali chopinowskich w Domu Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli. Dlatego teraz, kiedy przez najbliższe letnie miesiące muzyka klasyczna będzie rozbrzmiewać w otoczeniu przyrody w wielu takich miejscach, chcielibyśmy Wam przypomnieć, że w Sulejówku również odbywały się kiedyś takie niecodzienne „koncerty fortepianowe”.

Miało to miejsce w domu Antoniego Strzeszkowskiego, muzyka i nauczyciela, o którym pisaliśmy w ostatnim biuletynie. Dziś, dzięki Waszej pomocy w identyfikacji adresu domu kompozytora, chcielibyśmy Was zaprosić do tego zakątka, w którym jeszcze pół wieku temu muzyka pewnie otoczyłabym Was z każdej strony. Jeśli chcecie się dowiedzieć, jaką rolę Pan Antoni odegrał w rozwijaniu kompetencji muzycznych sulejóweckiej młodzieży odwiedźcie proszę „dom” na ul. Dąbrówki 4 [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-antoniego-strzeszkowskiego/], gdzie przed laty można było posłuchać kompozycji Pana Antoniego, jak i po prostu usiąść przy fortepianie i spróbować własnych sił.

Co jeszcze mogło wyniknąć z takich spotkań w okolicy ul. Dąbrówki 4, dowiedźcie się dalej już sami. Z naszej strony, jak zawsze prosimy tylko o kontakt, jeśli moglibyście coś dodać do kolejnych fragmentów wspomnień lub przesłać nam jakieś fotografie związane z Panem Antonim. Czekamy na kolejne wieści od Was jak zawsze pod nr tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl. Pamiętajcie, że każdy z Was może stać się współtwórcą_czynią naszego portalu. Zapraszamy do włączenia się w tę pracę.

Metryczka:
Świadek historii: Andrzej Sawelski
Adres domu: nieznany
Nagranie: Michał Bronowicki
Transkrypcja: Alicja Nowak
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Kwiecień 2024

Słońce nieśmiało zaczyna nam umilać czas, a długi weekend już niebawem. Stąd, tym razem, proponujemy wyprawę po Sulejówku śladami Antoniego Strzeszkowskiego, muzyka i nauczyciela, który był także entomologiem.

Na ten moment nie wiemy, gdzie do dziś stoi/stał niewielki domek, w którym mieszkał Pan Antoni. Dlatego w pierwszej odsłonie opowieści o tej postaci prezentujemy wyłącznie wątki związane z jego wyprawami z siatką na motyle. Czego szukał na łąkach, wzdłuż torów kolejowych i na poligonie, możecie się przekonać tutaj: https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/poligon/

Z fragmentów wspomnień Pana Andrzeja, jednego z „uczniów” pana Antoniego, dowiecie się, m.in., jak wyglądały takie wędrówki po dawnym Sulejówku. Jeśli jesteście ciekawi, kto brał w nich udział i jak to wpłynęło na późniejsze życie tych osób, zapraszamy na kolejną wspólną podróż w przeszłość, która przybliży nam losy bardzo barwnej postaci oraz historię niezwykle cennego, dziś już zaginionego zbioru motyli.
Nie będą to wszystkie informacje, jakie dzięki relacji pana Andrzeja moglibyśmy opublikować. Niestety nadal nie znamy adresu zamieszkania pana Antoniego. Dlatego zwracamy się do Was z prośbą o pomoc w odnalezieniu tego miejsca, gdzie odbywały się dawniej koncerty fortepianowe w niewielkim prywatnym domu w Sulejówku. Prosimy napiszcie do nas, jaki to powinien być adres. Jak tylko otrzymamy takie informacje, na które jak zawsze czekamy pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl opublikujemy ciąg dalszy tej niecodziennej historii.

Metryczka:
Świadek historii: Andrzej Sawelski
Adres domu: nieznany
Nagranie: Michał Bronowicki
Transkrypcja: Alicja Nowak
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Marzec 2024

Za oknem wciąż pada deszcz i wieje zimny wiatr więc może w oczekiwaniu na wiosnę warto w wolnej chwili wybrać się chociaż na wirtualny spacer? Jeśli mielibyście właśnie ochotę na taką niecodzienną wyprawę po zakamarkach Sulejówka, to miło jest nam poinformować, że w marcu na naszym portalu pojawił się kolejny punkt.
Tym razem zapraszamy Was serdecznie na ul. Reymonta 57, gdzie na parceli należącej dawnej do państwa Boratyńskich wciąż stoi stary, opuszczony już dziś „dom-bliźniak” [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-greiner-pawlak/]. Jeśli chcecie się dowiedzieć, jak wyglądał dawniej proponujemy Wam krótkie „spotkanie online” z Panią Marią Greiner Pawlak, dawną mieszkanką Sulejówka.
Z fragmentów wspomnień Pani Marii będziecie mogli nie tylko dowiedzieć się, jak to się stało, że rodzice Pani Marii zaraz po jej urodzeniu zdecydowali się zamieszkać właśnie przy ul. Reymonta 57. Równocześnie będziecie mogli także zagłębić się w zupełnie inne opowieści, w tym m.in. o nagłej wyprowadzce rodziny do Rzeszowa i późniejszym jej powrocie do Sulejówka.
Wszystko to udostępniamy naszym czytelnikom i czytelniczkom dzięki temu, że kolejna już osoba zgodziła się na utrwalenie swoich rodzinnych historii. Dlatego jak zawsze gorąco zachęcamy do spotkań z wolontariuszami i wolontariuszkami, którzy nagrywają wspomnienia osób związanych z Sulejówkiem. Dajcie nam znać, gdy tylko pojawi się taka możliwość. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:
Świadek historii: Maria Greiner Pawlak
Punkt: Dom rodziny Greiner-Pawlak
Adres domu: ul. Reymonta 57
Nagranie: Michał Bronowicki
Transkrypcja: Justyna Sadowska
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Luty 2024

W styczniu już po raz czwarty świętowaliśmy „Jędrzejki”, czyli urodziny Jędrzeja Moraczewskiego. Dlatego bardzo cieszymy się, że do naszego Archiwum Społecznego Sulejówka właśnie teraz trafiły niezwykle cenne materiały związane z rodziną Moraczewskich, która od 1920 roku do lat 50. była właścicielami dworku „Siedziba” (dworek “Siedziba” – Sulejówek (sulejowekposasiedzku.pl).
Tym razem kolejną odsłonę historii o rodzinie I premiera II Rzeczpospolitej zawdzięczamy rodzinie Anieli Leixnerowej, serdecznej przyjaciółce Zofii Moraczewskiej. Jej wnuczka, Anna Basara, zgodziła się podzielić z nami nie tylko losami jej własnej rodzinny, ale także z uwagi na silne relacje babci pani Anny z panią Zofią tym, jak zapamiętała chwile spędzane w dworku „Siedziba”.
Dzięki temu otrzymaliśmy dostęp do niezwykłych materiałów o miejscu, którego wygląd nadal próbujemy odtworzyć. Jak pani Anna zapamiętała Jędrzeja i Zofię Moraczewskich oraz ich dom rodzinny w Sulejówku możecie oczywiście sprawdzić sami na naszym portalu. Dla nas wspaniałym odkryciem była przede wszystkim możliwość ponownego zagłębienia się w historię tej rodziny z perspektywy dziecka, które przyjeżdżało do Sulejówka w odwiedziny do swojej babci.
Jest to kolejny przykład na to, jak to, co często pozostaje wciąż niedoceniane przez historyków, może okazać się niezwykle ważne dla badaczy pamięci i pasjonatów lokalnych opowieść o przeszłości. Dlatego, jak zawsze, zwracamy się do naszych Czytelników z prośbą o dzielenie się własnymi wspomnieniami i rodzinnymi pamiątkami. Kto wie, może dzięki temu znów będzie mogła zostać utrwalona następna niezwykle inspirująca opowieść o przeszłości Sulejówka napisana z perspektywy życia codziennego jego mieszkańców i mieszkanek.

Metryczka
Adres: ul. 11 Listopada 139
Dworek „Siedziba”
Świadek: Anna Basara
Nagranie: Ewa Łepkowska
Transkrypcja: Justyna Sadowska
Opracowanie cytatów i biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Styczeń 2024

Na dobry początek kolejnego roku działań Archiwum Społecznego Sulejówka mamy niespodziankę dla naszych Czytelników i Czytelniczek. To nowy punkt na naszej mapie Sulejówka! Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia willi Zosieńka w ramach krótkiego wirtualnego spaceru i poznania bliżej historii miejsca, które niestety nie zachowało się do naszych czasów (https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/willa-zosienka/).
Tą bezcenną opowieść wzbogaconą przepiękną kolekcją unikatowych zdjęć rodzinnych podarował nam Pan Tadeusz L. Gawłowski, który swoje dzieciństwo spędził właśnie w tym miejscu, w willi Zosieńka przy ul. 11 Listopada. Jak wyglądał jego dom rodzinny w późnych latach 30. XX wieku, gdy był kilkuletnim chłopcem? Co zapamiętał? Na co zwrócił uwagę i dlaczego? Chwile, które zostały uchwycone niemal sto lat temu na rodzinnych fotografiach, oraz wspomnienia Pana Tadeusza, pozwalają nam dziś uchylić rąbka tajemnicy o przeszłości kolejnego rodzinnego gniazda, które powstało w miejscu dawnego letniska.
Wszystko to nie mogłoby jednak pojawić się na naszej mapie Sulejówka, gdyby nie doszło do spotkania i rozmowy, dzięki której te jakże ulotne skrawki pamięci zostały utrwalone i nam przekazane. Dlatego jak zawsze czekamy na wiadomości od Was o nowych odkryciach w rodzinnych szufladach czy innych ciekawych zakamarkach, gdzie zachowały się historie, które pozwoliłyby nam na dodanie kolejnych warstw do zebranych na przestrzeni ostatnich siedmiu lat opowieści.
Jak zawsze zapraszamy zarówno do eksplorowania zawartości portalu „Sulejówek po sąsiedzku”, jak i gorąco polecamy włączanie się w tworzenie „żywych” świadectw tego, jak ważna jest przeszłość w doświadczaniu tego, co dzieje się tu i teraz. Dobrej lektury!

Metryczka:
Adres: ul. 11 Listopada 144(?)
Dom rodziny Gawłowskich
Świadek: Tadeusz L. Gawłowski
Nagranie: Anna Osiak
Transkrypcja: Anna Osiak
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Grudzień 2023

Rok temu w naszym biuletynie napisaliśmy o kapliczce Czesława Laskowskiego, która stoi u zbiegu ulic 3-go Maja (dawniej 1-go Maja) oraz ulicy Krótkiej. Dziś udostępniamy relację siostry Stanisławy Gruzińskiej, dzięki której możemy bliżej poznać historię fundatora kapliczki i jego rodziny. Jeśli chcecie się dowiedzieć, dlaczego w latach 40. XX w. zamieszkali oni właśnie w tym miejscu, z którym są związani do dnia dzisiejszego, zajrzyjcie pod ten oto adres na naszym portalu: https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/kapliczka-czeslawa-laskowskiego/
Znajdziecie tam kolejną rodzinną opowieść, dzięki której możemy się przekonać jak czasem trudno jest zbudować rodzinne gniazdo. Taki proces wiąże się nie tylko z wieloma wyzwaniami, ale także z wszelakimi przeciwnościami losu. Jak kruche może być to wszystko, co pozwala nam zebrać się wokół wigilijnego stołu pośród bliskich przypomina nam właśnie historia Pani Stanisławy, która pokazuje równocześnie, co tak naprawdę jest ważne i dlaczego.
Dlatego właśnie tą opowieścią zamykamy kolejny rok działania naszego portalu życząc wszystkim naszym Czytelnikom i Czytelniczkom zdrowych, pełnych radości świąt Bożego Narodzenia. Mamy nadzieję, że będzie to dobry czas dla każdego z nas i naszych bliskich. Czas odpoczynku i spokoju.
Niebawem wrócimy do Was z kolejnymi opowieściami o Sulejówku. Dzięki mieszkańcom i mieszkankom, którzy zdążyli już podzielić się z nami własną historią i ich rodzin w nowym roku na naszej mapie pojawią się następne miejsca oraz ulotne ślady pamięci o osobach i wydarzeniach z nimi związanych. Do usłyszenia w 2024 roku!

Świadek historii: Stanisława Gruzińska
Punkt: Kapliczka Czesława Laskowskiego
Adres domu: ul. 3 Maja
Nagranie i transkrypcja: Beata Nessel-Łukasik
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Listopad 2023

Październik 2023

W dniach 29 września – 1 października odbyło się, po raz kolejny, wielkie święto archiwistyki społecznej. Tym razem w Lublinie archiwiści z całej Polski spotkali się na V Kongresie Archiwów Społecznych. Portal „Sulejówek po sąsiedzku” będzie świętował dodatkowo 11 listopada o godz. 16:00 pod Willą Bzów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zaprosimy Was tego dnia na wernisaż wystawy fotografii „Sulejówek zatrzymany w kadrze. Lata 20 i 30 XX wieku w obiektywie Romualda Makarewicza” (https://www.facebook.com/events/1287751769292566) . Nasz wirtualny spacer z portalu zmieni się w prawdziwa przechadzkę, w której przewodnikiem będzie sam Romuald. Zaprosimy do obejrzenia unikatowych zdjęć, które przez wiele lat znane były tylko wąskiemu gronu rodzinnemu i które cudem przetrwały zawieruchę wojenną. Większość przechowywana była w starym kufrze, w małym domku w lesie, gdzie tuż przed wybuchem wojny zamieszkał Romuald z żoną. Niektóre, należące do córki Romualda, zostały schowane w czasie okupacji w warszawskiej kamienicy, w piwnicy pod węglem. Inne, z kolei, zachowały się w albumach bliższych i dalszych krewnych. Dzięki Archiwum wracają do Sulejówka, do swojego domu.
Zanim wystawa, na którą zapraszamy, to zachęcamy do obejrzenia małego wycinka fotografii i Sulejówka okiem Romualda Makarewicza.
https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/przystanek-sulejowek/

Metryczka:
Świadek historii: Ewa Gauld

Opracowanie biuletyn: Marta Idziak
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk