Biuletyn „Sąsiedzi z Sulejówka”

Marzec 2024

Za oknem wciąż pada deszcz i wieje zimny wiatr więc może w oczekiwaniu na wiosnę warto w wolnej chwili wybrać się chociaż na wirtualny spacer? Jeśli mielibyście właśnie ochotę na taką niecodzienną wyprawę po zakamarkach Sulejówka, to miło jest nam poinformować, że w marcu na naszym portalu pojawił się kolejny punkt.
Tym razem zapraszamy Was serdecznie na ul. Reymonta 57, gdzie na parceli należącej dawnej do państwa Boratyńskich wciąż stoi stary, opuszczony już dziś „dom-bliźniak” [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-greiner-pawlak/]. Jeśli chcecie się dowiedzieć, jak wyglądał dawniej proponujemy Wam krótkie „spotkanie online” z Panią Marią Greiner Pawlak, dawną mieszkanką Sulejówka.
Z fragmentów wspomnień Pani Marii będziecie mogli nie tylko dowiedzieć się, jak to się stało, że rodzice Pani Marii zaraz po jej urodzeniu zdecydowali się zamieszkać właśnie przy ul. Reymonta 57. Równocześnie będziecie mogli także zagłębić się w zupełnie inne opowieści, w tym m.in. o nagłej wyprowadzce rodziny do Rzeszowa i późniejszym jej powrocie do Sulejówka.
Wszystko to udostępniamy naszym czytelnikom i czytelniczkom dzięki temu, że kolejna już osoba zgodziła się na utrwalenie swoich rodzinnych historii. Dlatego jak zawsze gorąco zachęcamy do spotkań z wolontariuszami i wolontariuszkami, którzy nagrywają wspomnienia osób związanych z Sulejówkiem. Dajcie nam znać, gdy tylko pojawi się taka możliwość. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:
Świadek historii: Maria Greiner Pawlak
Punkt: Dom rodziny Greiner-Pawlak
Adres domu: ul. Reymonta 57
Nagranie: Michał Bronowicki
Transkrypcja: Justyna Sadowska
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Luty 2024

W styczniu już po raz czwarty świętowaliśmy „Jędrzejki”, czyli urodziny Jędrzeja Moraczewskiego. Dlatego bardzo cieszymy się, że do naszego Archiwum Społecznego Sulejówka właśnie teraz trafiły niezwykle cenne materiały związane z rodziną Moraczewskich, która od 1920 roku do lat 50. była właścicielami dworku „Siedziba” (dworek “Siedziba” – Sulejówek (sulejowekposasiedzku.pl).
Tym razem kolejną odsłonę historii o rodzinie I premiera II Rzeczpospolitej zawdzięczamy rodzinie Anieli Leixnerowej, serdecznej przyjaciółce Zofii Moraczewskiej. Jej wnuczka, Anna Basara, zgodziła się podzielić z nami nie tylko losami jej własnej rodzinny, ale także z uwagi na silne relacje babci pani Anny z panią Zofią tym, jak zapamiętała chwile spędzane w dworku „Siedziba”.
Dzięki temu otrzymaliśmy dostęp do niezwykłych materiałów o miejscu, którego wygląd nadal próbujemy odtworzyć. Jak pani Anna zapamiętała Jędrzeja i Zofię Moraczewskich oraz ich dom rodzinny w Sulejówku możecie oczywiście sprawdzić sami na naszym portalu. Dla nas wspaniałym odkryciem była przede wszystkim możliwość ponownego zagłębienia się w historię tej rodziny z perspektywy dziecka, które przyjeżdżało do Sulejówka w odwiedziny do swojej babci.
Jest to kolejny przykład na to, jak to, co często pozostaje wciąż niedoceniane przez historyków, może okazać się niezwykle ważne dla badaczy pamięci i pasjonatów lokalnych opowieść o przeszłości. Dlatego, jak zawsze, zwracamy się do naszych Czytelników z prośbą o dzielenie się własnymi wspomnieniami i rodzinnymi pamiątkami. Kto wie, może dzięki temu znów będzie mogła zostać utrwalona następna niezwykle inspirująca opowieść o przeszłości Sulejówka napisana z perspektywy życia codziennego jego mieszkańców i mieszkanek.

Metryczka
Adres: ul. 11 Listopada 139
Dworek „Siedziba”
Świadek: Anna Basara
Nagranie: Ewa Łepkowska
Transkrypcja: Justyna Sadowska
Opracowanie cytatów i biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Styczeń 2024

Na dobry początek kolejnego roku działań Archiwum Społecznego Sulejówka mamy niespodziankę dla naszych Czytelników i Czytelniczek. To nowy punkt na naszej mapie Sulejówka! Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia willi Zosieńka w ramach krótkiego wirtualnego spaceru i poznania bliżej historii miejsca, które niestety nie zachowało się do naszych czasów (https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/willa-zosienka/).
Tą bezcenną opowieść wzbogaconą przepiękną kolekcją unikatowych zdjęć rodzinnych podarował nam Pan Tadeusz L. Gawłowski, który swoje dzieciństwo spędził właśnie w tym miejscu, w willi Zosieńka przy ul. 11 Listopada. Jak wyglądał jego dom rodzinny w późnych latach 30. XX wieku, gdy był kilkuletnim chłopcem? Co zapamiętał? Na co zwrócił uwagę i dlaczego? Chwile, które zostały uchwycone niemal sto lat temu na rodzinnych fotografiach, oraz wspomnienia Pana Tadeusza, pozwalają nam dziś uchylić rąbka tajemnicy o przeszłości kolejnego rodzinnego gniazda, które powstało w miejscu dawnego letniska.
Wszystko to nie mogłoby jednak pojawić się na naszej mapie Sulejówka, gdyby nie doszło do spotkania i rozmowy, dzięki której te jakże ulotne skrawki pamięci zostały utrwalone i nam przekazane. Dlatego jak zawsze czekamy na wiadomości od Was o nowych odkryciach w rodzinnych szufladach czy innych ciekawych zakamarkach, gdzie zachowały się historie, które pozwoliłyby nam na dodanie kolejnych warstw do zebranych na przestrzeni ostatnich siedmiu lat opowieści.
Jak zawsze zapraszamy zarówno do eksplorowania zawartości portalu „Sulejówek po sąsiedzku”, jak i gorąco polecamy włączanie się w tworzenie „żywych” świadectw tego, jak ważna jest przeszłość w doświadczaniu tego, co dzieje się tu i teraz. Dobrej lektury!

Metryczka:
Adres: ul. 11 Listopada 144(?)
Dom rodziny Gawłowskich
Świadek: Tadeusz L. Gawłowski
Nagranie: Anna Osiak
Transkrypcja: Anna Osiak
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Grudzień 2023

Rok temu w naszym biuletynie napisaliśmy o kapliczce Czesława Laskowskiego, która stoi u zbiegu ulic 3-go Maja (dawniej 1-go Maja) oraz ulicy Krótkiej. Dziś udostępniamy relację siostry Stanisławy Gruzińskiej, dzięki której możemy bliżej poznać historię fundatora kapliczki i jego rodziny. Jeśli chcecie się dowiedzieć, dlaczego w latach 40. XX w. zamieszkali oni właśnie w tym miejscu, z którym są związani do dnia dzisiejszego, zajrzyjcie pod ten oto adres na naszym portalu: https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/kapliczka-czeslawa-laskowskiego/
Znajdziecie tam kolejną rodzinną opowieść, dzięki której możemy się przekonać jak czasem trudno jest zbudować rodzinne gniazdo. Taki proces wiąże się nie tylko z wieloma wyzwaniami, ale także z wszelakimi przeciwnościami losu. Jak kruche może być to wszystko, co pozwala nam zebrać się wokół wigilijnego stołu pośród bliskich przypomina nam właśnie historia Pani Stanisławy, która pokazuje równocześnie, co tak naprawdę jest ważne i dlaczego.
Dlatego właśnie tą opowieścią zamykamy kolejny rok działania naszego portalu życząc wszystkim naszym Czytelnikom i Czytelniczkom zdrowych, pełnych radości świąt Bożego Narodzenia. Mamy nadzieję, że będzie to dobry czas dla każdego z nas i naszych bliskich. Czas odpoczynku i spokoju.
Niebawem wrócimy do Was z kolejnymi opowieściami o Sulejówku. Dzięki mieszkańcom i mieszkankom, którzy zdążyli już podzielić się z nami własną historią i ich rodzin w nowym roku na naszej mapie pojawią się następne miejsca oraz ulotne ślady pamięci o osobach i wydarzeniach z nimi związanych. Do usłyszenia w 2024 roku!

Świadek historii: Stanisława Gruzińska
Punkt: Kapliczka Czesława Laskowskiego
Adres domu: ul. 3 Maja
Nagranie i transkrypcja: Beata Nessel-Łukasik
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Listopad 2023

Październik 2023

W dniach 29 września – 1 października odbyło się, po raz kolejny, wielkie święto archiwistyki społecznej. Tym razem w Lublinie archiwiści z całej Polski spotkali się na V Kongresie Archiwów Społecznych. Portal „Sulejówek po sąsiedzku” będzie świętował dodatkowo 11 listopada o godz. 16:00 pod Willą Bzów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zaprosimy Was tego dnia na wernisaż wystawy fotografii „Sulejówek zatrzymany w kadrze. Lata 20 i 30 XX wieku w obiektywie Romualda Makarewicza” (https://www.facebook.com/events/1287751769292566) . Nasz wirtualny spacer z portalu zmieni się w prawdziwa przechadzkę, w której przewodnikiem będzie sam Romuald. Zaprosimy do obejrzenia unikatowych zdjęć, które przez wiele lat znane były tylko wąskiemu gronu rodzinnemu i które cudem przetrwały zawieruchę wojenną. Większość przechowywana była w starym kufrze, w małym domku w lesie, gdzie tuż przed wybuchem wojny zamieszkał Romuald z żoną. Niektóre, należące do córki Romualda, zostały schowane w czasie okupacji w warszawskiej kamienicy, w piwnicy pod węglem. Inne, z kolei, zachowały się w albumach bliższych i dalszych krewnych. Dzięki Archiwum wracają do Sulejówka, do swojego domu.
Zanim wystawa, na którą zapraszamy, to zachęcamy do obejrzenia małego wycinka fotografii i Sulejówka okiem Romualda Makarewicza.
https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/przystanek-sulejowek/

Metryczka:
Świadek historii: Ewa Gauld

Opracowanie biuletyn: Marta Idziak
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

wrzesień 2023

Jesienna, piękna pogoda, póki co, wciąż sprzyja spacerom po okolicy. Stąd też z myślą o osobach, które poszukują pretekstu do takich miejskich wędrówek, zamieściliśmy na naszym portalu dwa nowe adresy. Oba są związane z rodziną pani Ewy Burgess-Floryn, której jedni dziadkowie, Mikołaj i Maria Szewczenko mieszkali przy u. Poniatowskiego 8 (Dom rodziny Szewczenko – Sulejówek (sulejowekposasiedzku.pl), a drudzy, Antoni i Anna Szczęśni przy ul. Reja 4 (Dom rodziny Szczęsnych).

Równocześnie opublikowaliśmy pierwsze fragmenty rozmowy, która została zarejestrowana w ramach programu Archiwum Historii Mówionej realizowanego przez wolontariuszy Muzeum Józefa Piłsudskiego razem z Michałem Bronowickim. W oparciu o te unikatowe głosy przeszłości już dziś możemy się dowiedzieć, jak pani Ewa zapamiętała rodzinne historie o dziadkach Szewczenko i ich domu w Sulejówku. Kim byli członkowie tej rodziny? Co takiego było dla nich ważne i dlaczego? Co z tego wszystkiego przetrwało próbę czasu?

Zapraszamy do poznania tej niezwykłej opowieści o domu, który zachował się nie tylko we wspomnieniach pani Ewy, ale także na starych fotografiach. Jak ważne są to skrawki historii będziemy już niebawem rozmawiać na V Kongresie Archiwów Społecznych organizowanym przez Centrum Archiwistyki Społecznej, który tym razem odbędzie się w dniach od 29 września do 1 października w wersji stacjonarnej w Lublinie oraz w przestrzeni wirtualnej (V Kongres Archiwów Społecznych – cas.org.pl). Bardzo cieszmy się, że w trakcie tych jakże różnorodnych spotkań nie zabraknie ani czasu, ani miejsca na prezentację zgodnie z hasłem tegorocznego kongresu „historii na głosy” zapisanej przez mieszkańców i mieszkanki Sulejówka.

Od razu też przypominamy, że niezmienne potrzebujemy pomocy w poznawaniu kolejnych miejsc i historii o naszym mieście, aby mogły powstawać następne obrazy przeszłości Sulejówka. Dlatego jak zawsze na koniec zwracamy się do naszych czytelników z prośbą o poszukanie zdjęć, które wzbogaciłyby prezentowane przez nas relacje. Dajcie nam znać, gdy tylko pojawi się taka możliwość. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:

Świadek historii: Ewa Burgess-Floryn

Punkt: Dom rodziny Szewczenko

Adres domu: ul. Poniatowskiego 8

Nagranie i transkrypcja: Anna Osiak

Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik

Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Sierpień 2023

Lato może inspirować nie tylko do podróżowania i odkrywania nowych historii. Często właśnie ta pora roku staje się również pretekstem do powrotów do miejsc zapamiętanych z przeszłości i do osób, które wywarły wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj. Tak było m.in. w przypadku gościa naszego Archiwum Społecznego Sulejówka, pana Bogusława Masłowskiego, który ponownie odwiedził nas na początku tegorocznych wakacji.
Przypomnijmy, kolejny świadek przeszłości Sulejówka, był mieszkańcem naszego miasta na początku lat 70. XX wieku, kiedy razem z żoną zamieszkał w domu wynajmowanym przez Bogdana Kreczmera, wybitnego entomologa i podróżnika. Wówczas to pan Bogusław otrzymał od naukowca i kolekcjonera motyli książki z „Biblioteki Polsko-Indyjskiej”. Dziś, pół wieku później podarował je Archiwum Społecznego Sulejówka, aby mogły one inspirować do poszukiwań własnej drogi następne pokolenia.
Dar pana Masłowskiego składa się kilkunastu publikacji z tej serii. Najstarsza z nich, „Geografie Indii. Kraj, ludzie, gospodarstwo” Antoniego Dudryka-Darlewskiego, została wydana w 1948 roku. Oprócz niej tomy „Antologii indyjskiej”, pozycje autorstwa Jiddhu Krishnamurtiego (w tym „Przemiana człowieka” jeszcze bez polskich czcionek) czy „A ptaki Tybetu” Dharma Buddhy wydane w latach 50 – 70. XX wieku, gdy efekty pracy Wandy Dynowskiej (ur. 1888 w Petersburgu, zm. 1971 w Mysuru) i Maurycego Frydman (ur. 1900 w Warszawie, zm. 1976 w Indiach), dwójki założycieli słynnej „Biblioteki Polsko-Indyjskiej”, nadal stanowiły podstawowe źródło tekstów o Indiach i buddyźmie.
Niestety nie wiemy, w jaki sposób tego typu pozycje znalazły się w prywatnej bibliotece Bogdana Kreczmera. Jak udało mu się dotrzeć do tych publikacji? Jak to, co było przedmiotem wieloletnich studiów polskiej tłumaczki i naukowczyni oraz inżyniera i działacza społecznego tworzących przez kilka dekad łącznik pomiędzy kulturą indyjską i polską stało się także obiektem zainteresowania entomologa mieszkającego w Sulejówku? Być może odpowiedź kryje się właśnie w lekturze tych publikacji. Dlatego zapraszamy do odwiedzenia siedziby naszego archiwum także w wakacje niezmiennie czekając na kolejne opowieści o mieszkańcach naszego miasta.

https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-kreczmerow/

Lipiec 2023

Patrząc za okno nie ulega wątpliwości, że letnia pora niezmiennie sprzyja spacerom po okolicy, jak i po Sulejówku. Dlatego jeśli tylko macie ochotę na tego rodzaju, chociaż krótką, chwilę relaksu, to już dziś zapraszamy Was do odwiedzenia ulicy Słowackiego, przy której umieściliśmy nowy punkt na naszej mapie miasta.
Tę siedemdziesiątą już z kolei propozycję spojrzenia na różne zakamarki w Sulejówku z perspektywy jego mieszkańców i mieszkanek, opracowaliśmy dzięki relacji Pana Adama Górskiego, wnuka Heleny i Romualda Górskich, którzy w 1929 roku kupili posesję właśnie przy tej ulicy. Jeśli jesteście ciekawi, jak wyglądało jego dzieciństwo w tym właśnie domu oraz pobliska okolica w latach 50.-70. XX wieku wystarczy, że już teraz wybierzecie się razem z nami na krótki wirtualny spacer i zajrzycie tutaj: [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-gorskich/].
W tym miejscu czekają na Was nie tylko opowieści o życiu rodzinnym warszawskiego kolejarza, Wacława Górskiego i jego żony Ireny. Dzięki historii pana Adama Górskiego zmieściliśmy tam także relacje ze szkolnej ślizgawki, z bazaru oraz ze słynnego sklepu na Sejmowej, jak i uzupełniliśmy panoramę miasta o krótki opis kawiarni „Jutrzenka” oraz spółdzielni „Pinokio”.
Dlatego mamy nadzieję, że to, co przygotowaliśmy dla naszych czytelników na dobry początek wakacji, okaże się zarówno ciekawą lekturą, jak i impulsem do podzielenia się z nami własną historią. Niezmiennie czekamy na kontakt od osób, które chciałyby włączyć się w poszukiwanie tego typu treści, w tym między innymi podzielić się swoimi rodzinnymi fotografiami. Wystarczy, że zadzwonicie pod nr. tel. 602 215 672 lub wyślecie wiadomość przez pocztę elektroniczną: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl a być może następnym razem to wasza opowieść powoli nam znów razem wybrać się na wirtualny spacer po Sulejówku?

Metryczka:
Adres: ul. Słowackiego 42
Dom rodziny Górskich.
Świadek: Adam Górski
Nagranie: Beata Nessel-Łukasik
Transkrypcja: Julia Krzyśpiak i Maja Serżysko
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Czerwiec 2023

W czerwcu nieustannie świętujemy! Za nami Święto Miasta Sulejówek oraz Dzień Marszałka, a przed nami urodziny dworku „Milusin” (https://fb.me/e/3mRr4FQm9). Z tej okazji chcieliśmy wszystkich serdecznie zaprosić na specjalne spotkanie Koalicje pamięci. W stulecie urodzin dworku marszałka Piłsudskiego o jego historii zapisanej i zapamiętanej, które odbędzie się w dniu 20 czerwca o godz. 18.00 w Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej 20 w Warszawie (https://www.facebook.com/events/1970445336650801), jak również na nasz portal, gdzie w ramach uczczenia tego święta udostępniamy nową kolekcję fotografii o domu Piłsudskich (https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dworek-milusin/).
Zdjęcia, które prezentujemy tym razem, trafiły do nas podczas spotkania wokół książki „Koalicje pamięci. Dworek „Milusin” 1956-2000”. Przekazała nam je jedna z bohaterek tej publikacji, uczestniczka projektu „Stoję przed jakąś dziwaczną trąbą”, w ramach którego w latach 2017-2018 nagrywaliśmy wspomnienia mieszkanek i mieszkańców Sulejówku o dawnym domu Piłsudskich pełniącym przez 44 lata funkcje Miejskiego Przedszkola nr 1. Dziś chcemy powrócić do tych relacji już nie tylko w sferze audio (https://fb.watch/knmY-q8F5s/), ale przede wszystkim w sferze wizualnej.
Zdecydowaliśmy się na ten krok pod wpływem inspiracji pracami znanego fotografa japońskiego, Shoji Ueda. Dlatego w tym szczególnym dla dworku „Milusin” miesiącu chcielibyśmy zaprosić Was do doświadczenia tego, co artysta określił, niemal sto lat temu, jako „memory without sound”, a co zostało zachowane w naszej pamięci właśnie dzięki kolekcji cyfrowych wizerunków jednego z symboli naszego miasta i głównego obiektu Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku z okresu „przedszkolnego”.
Od razu też serdecznie zapraszamy do włączenia się w poszukiwanie tego typu treści – zdjęć ukazujących znany nam dobrze pomnik historii w zupełnie innej roli. Może macie w swoich albumach lub innych zakamarkach podobne fotografie? Może moglibyście nam je udostępnić do zdigitalizowania? Chcielibyśmy poszerzyć naszą kolekcję fotografii domu Piłsudskich z okresu, kiedy mieściło się tam miejskie przedszkole, aby mógł powstać album pamięci ukazujący głębię „memory without sound”. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod numerem telefonu 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:
Fotografie dworku „Milusin” ze zbiorów rodzinnych Grażyny Mizerskiej
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk