Biuletyn „Sąsiedzi z Sulejówka”

Grudzień 2023

Rok temu w naszym biuletynie napisaliśmy o kapliczce Czesława Laskowskiego, która stoi u zbiegu ulic 3-go Maja (dawniej 1-go Maja) oraz ulicy Krótkiej. Dziś udostępniamy relację siostry Stanisławy Gruzińskiej, dzięki której możemy bliżej poznać historię fundatora kapliczki i jego rodziny. Jeśli chcecie się dowiedzieć, dlaczego w latach 40. XX w. zamieszkali oni właśnie w tym miejscu, z którym są związani do dnia dzisiejszego, zajrzyjcie pod ten oto adres na naszym portalu: https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/kapliczka-czeslawa-laskowskiego/
Znajdziecie tam kolejną rodzinną opowieść, dzięki której możemy się przekonać jak czasem trudno jest zbudować rodzinne gniazdo. Taki proces wiąże się nie tylko z wieloma wyzwaniami, ale także z wszelakimi przeciwnościami losu. Jak kruche może być to wszystko, co pozwala nam zebrać się wokół wigilijnego stołu pośród bliskich przypomina nam właśnie historia Pani Stanisławy, która pokazuje równocześnie, co tak naprawdę jest ważne i dlaczego.
Dlatego właśnie tą opowieścią zamykamy kolejny rok działania naszego portalu życząc wszystkim naszym Czytelnikom i Czytelniczkom zdrowych, pełnych radości świąt Bożego Narodzenia. Mamy nadzieję, że będzie to dobry czas dla każdego z nas i naszych bliskich. Czas odpoczynku i spokoju.
Niebawem wrócimy do Was z kolejnymi opowieściami o Sulejówku. Dzięki mieszkańcom i mieszkankom, którzy zdążyli już podzielić się z nami własną historią i ich rodzin w nowym roku na naszej mapie pojawią się następne miejsca oraz ulotne ślady pamięci o osobach i wydarzeniach z nimi związanych. Do usłyszenia w 2024 roku!

Świadek historii: Stanisława Gruzińska
Punkt: Kapliczka Czesława Laskowskiego
Adres domu: ul. 3 Maja
Nagranie i transkrypcja: Beata Nessel-Łukasik
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Listopad 2023

Październik 2023

W dniach 29 września – 1 października odbyło się, po raz kolejny, wielkie święto archiwistyki społecznej. Tym razem w Lublinie archiwiści z całej Polski spotkali się na V Kongresie Archiwów Społecznych. Portal „Sulejówek po sąsiedzku” będzie świętował dodatkowo 11 listopada o godz. 16:00 pod Willą Bzów w Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zaprosimy Was tego dnia na wernisaż wystawy fotografii „Sulejówek zatrzymany w kadrze. Lata 20 i 30 XX wieku w obiektywie Romualda Makarewicza” (https://www.facebook.com/events/1287751769292566) . Nasz wirtualny spacer z portalu zmieni się w prawdziwa przechadzkę, w której przewodnikiem będzie sam Romuald. Zaprosimy do obejrzenia unikatowych zdjęć, które przez wiele lat znane były tylko wąskiemu gronu rodzinnemu i które cudem przetrwały zawieruchę wojenną. Większość przechowywana była w starym kufrze, w małym domku w lesie, gdzie tuż przed wybuchem wojny zamieszkał Romuald z żoną. Niektóre, należące do córki Romualda, zostały schowane w czasie okupacji w warszawskiej kamienicy, w piwnicy pod węglem. Inne, z kolei, zachowały się w albumach bliższych i dalszych krewnych. Dzięki Archiwum wracają do Sulejówka, do swojego domu.
Zanim wystawa, na którą zapraszamy, to zachęcamy do obejrzenia małego wycinka fotografii i Sulejówka okiem Romualda Makarewicza.
https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/przystanek-sulejowek/

Metryczka:
Świadek historii: Ewa Gauld

Opracowanie biuletyn: Marta Idziak
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

wrzesień 2023

Jesienna, piękna pogoda, póki co, wciąż sprzyja spacerom po okolicy. Stąd też z myślą o osobach, które poszukują pretekstu do takich miejskich wędrówek, zamieściliśmy na naszym portalu dwa nowe adresy. Oba są związane z rodziną pani Ewy Burgess-Floryn, której jedni dziadkowie, Mikołaj i Maria Szewczenko mieszkali przy u. Poniatowskiego 8 (Dom rodziny Szewczenko – Sulejówek (sulejowekposasiedzku.pl), a drudzy, Antoni i Anna Szczęśni przy ul. Reja 4 (Dom rodziny Szczęsnych).

Równocześnie opublikowaliśmy pierwsze fragmenty rozmowy, która została zarejestrowana w ramach programu Archiwum Historii Mówionej realizowanego przez wolontariuszy Muzeum Józefa Piłsudskiego razem z Michałem Bronowickim. W oparciu o te unikatowe głosy przeszłości już dziś możemy się dowiedzieć, jak pani Ewa zapamiętała rodzinne historie o dziadkach Szewczenko i ich domu w Sulejówku. Kim byli członkowie tej rodziny? Co takiego było dla nich ważne i dlaczego? Co z tego wszystkiego przetrwało próbę czasu?

Zapraszamy do poznania tej niezwykłej opowieści o domu, który zachował się nie tylko we wspomnieniach pani Ewy, ale także na starych fotografiach. Jak ważne są to skrawki historii będziemy już niebawem rozmawiać na V Kongresie Archiwów Społecznych organizowanym przez Centrum Archiwistyki Społecznej, który tym razem odbędzie się w dniach od 29 września do 1 października w wersji stacjonarnej w Lublinie oraz w przestrzeni wirtualnej (V Kongres Archiwów Społecznych – cas.org.pl). Bardzo cieszmy się, że w trakcie tych jakże różnorodnych spotkań nie zabraknie ani czasu, ani miejsca na prezentację zgodnie z hasłem tegorocznego kongresu „historii na głosy” zapisanej przez mieszkańców i mieszkanki Sulejówka.

Od razu też przypominamy, że niezmienne potrzebujemy pomocy w poznawaniu kolejnych miejsc i historii o naszym mieście, aby mogły powstawać następne obrazy przeszłości Sulejówka. Dlatego jak zawsze na koniec zwracamy się do naszych czytelników z prośbą o poszukanie zdjęć, które wzbogaciłyby prezentowane przez nas relacje. Dajcie nam znać, gdy tylko pojawi się taka możliwość. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:

Świadek historii: Ewa Burgess-Floryn

Punkt: Dom rodziny Szewczenko

Adres domu: ul. Poniatowskiego 8

Nagranie i transkrypcja: Anna Osiak

Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik

Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Sierpień 2023

Lato może inspirować nie tylko do podróżowania i odkrywania nowych historii. Często właśnie ta pora roku staje się również pretekstem do powrotów do miejsc zapamiętanych z przeszłości i do osób, które wywarły wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj. Tak było m.in. w przypadku gościa naszego Archiwum Społecznego Sulejówka, pana Bogusława Masłowskiego, który ponownie odwiedził nas na początku tegorocznych wakacji.
Przypomnijmy, kolejny świadek przeszłości Sulejówka, był mieszkańcem naszego miasta na początku lat 70. XX wieku, kiedy razem z żoną zamieszkał w domu wynajmowanym przez Bogdana Kreczmera, wybitnego entomologa i podróżnika. Wówczas to pan Bogusław otrzymał od naukowca i kolekcjonera motyli książki z „Biblioteki Polsko-Indyjskiej”. Dziś, pół wieku później podarował je Archiwum Społecznego Sulejówka, aby mogły one inspirować do poszukiwań własnej drogi następne pokolenia.
Dar pana Masłowskiego składa się kilkunastu publikacji z tej serii. Najstarsza z nich, „Geografie Indii. Kraj, ludzie, gospodarstwo” Antoniego Dudryka-Darlewskiego, została wydana w 1948 roku. Oprócz niej tomy „Antologii indyjskiej”, pozycje autorstwa Jiddhu Krishnamurtiego (w tym „Przemiana człowieka” jeszcze bez polskich czcionek) czy „A ptaki Tybetu” Dharma Buddhy wydane w latach 50 – 70. XX wieku, gdy efekty pracy Wandy Dynowskiej (ur. 1888 w Petersburgu, zm. 1971 w Mysuru) i Maurycego Frydman (ur. 1900 w Warszawie, zm. 1976 w Indiach), dwójki założycieli słynnej „Biblioteki Polsko-Indyjskiej”, nadal stanowiły podstawowe źródło tekstów o Indiach i buddyźmie.
Niestety nie wiemy, w jaki sposób tego typu pozycje znalazły się w prywatnej bibliotece Bogdana Kreczmera. Jak udało mu się dotrzeć do tych publikacji? Jak to, co było przedmiotem wieloletnich studiów polskiej tłumaczki i naukowczyni oraz inżyniera i działacza społecznego tworzących przez kilka dekad łącznik pomiędzy kulturą indyjską i polską stało się także obiektem zainteresowania entomologa mieszkającego w Sulejówku? Być może odpowiedź kryje się właśnie w lekturze tych publikacji. Dlatego zapraszamy do odwiedzenia siedziby naszego archiwum także w wakacje niezmiennie czekając na kolejne opowieści o mieszkańcach naszego miasta.

https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-kreczmerow/

Lipiec 2023

Patrząc za okno nie ulega wątpliwości, że letnia pora niezmiennie sprzyja spacerom po okolicy, jak i po Sulejówku. Dlatego jeśli tylko macie ochotę na tego rodzaju, chociaż krótką, chwilę relaksu, to już dziś zapraszamy Was do odwiedzenia ulicy Słowackiego, przy której umieściliśmy nowy punkt na naszej mapie miasta.
Tę siedemdziesiątą już z kolei propozycję spojrzenia na różne zakamarki w Sulejówku z perspektywy jego mieszkańców i mieszkanek, opracowaliśmy dzięki relacji Pana Adama Górskiego, wnuka Heleny i Romualda Górskich, którzy w 1929 roku kupili posesję właśnie przy tej ulicy. Jeśli jesteście ciekawi, jak wyglądało jego dzieciństwo w tym właśnie domu oraz pobliska okolica w latach 50.-70. XX wieku wystarczy, że już teraz wybierzecie się razem z nami na krótki wirtualny spacer i zajrzycie tutaj: [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-rodziny-gorskich/].
W tym miejscu czekają na Was nie tylko opowieści o życiu rodzinnym warszawskiego kolejarza, Wacława Górskiego i jego żony Ireny. Dzięki historii pana Adama Górskiego zmieściliśmy tam także relacje ze szkolnej ślizgawki, z bazaru oraz ze słynnego sklepu na Sejmowej, jak i uzupełniliśmy panoramę miasta o krótki opis kawiarni „Jutrzenka” oraz spółdzielni „Pinokio”.
Dlatego mamy nadzieję, że to, co przygotowaliśmy dla naszych czytelników na dobry początek wakacji, okaże się zarówno ciekawą lekturą, jak i impulsem do podzielenia się z nami własną historią. Niezmiennie czekamy na kontakt od osób, które chciałyby włączyć się w poszukiwanie tego typu treści, w tym między innymi podzielić się swoimi rodzinnymi fotografiami. Wystarczy, że zadzwonicie pod nr. tel. 602 215 672 lub wyślecie wiadomość przez pocztę elektroniczną: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl a być może następnym razem to wasza opowieść powoli nam znów razem wybrać się na wirtualny spacer po Sulejówku?

Metryczka:
Adres: ul. Słowackiego 42
Dom rodziny Górskich.
Świadek: Adam Górski
Nagranie: Beata Nessel-Łukasik
Transkrypcja: Julia Krzyśpiak i Maja Serżysko
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Czerwiec 2023

W czerwcu nieustannie świętujemy! Za nami Święto Miasta Sulejówek oraz Dzień Marszałka, a przed nami urodziny dworku „Milusin” (https://fb.me/e/3mRr4FQm9). Z tej okazji chcieliśmy wszystkich serdecznie zaprosić na specjalne spotkanie Koalicje pamięci. W stulecie urodzin dworku marszałka Piłsudskiego o jego historii zapisanej i zapamiętanej, które odbędzie się w dniu 20 czerwca o godz. 18.00 w Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej 20 w Warszawie (https://www.facebook.com/events/1970445336650801), jak również na nasz portal, gdzie w ramach uczczenia tego święta udostępniamy nową kolekcję fotografii o domu Piłsudskich (https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dworek-milusin/).
Zdjęcia, które prezentujemy tym razem, trafiły do nas podczas spotkania wokół książki „Koalicje pamięci. Dworek „Milusin” 1956-2000”. Przekazała nam je jedna z bohaterek tej publikacji, uczestniczka projektu „Stoję przed jakąś dziwaczną trąbą”, w ramach którego w latach 2017-2018 nagrywaliśmy wspomnienia mieszkanek i mieszkańców Sulejówku o dawnym domu Piłsudskich pełniącym przez 44 lata funkcje Miejskiego Przedszkola nr 1. Dziś chcemy powrócić do tych relacji już nie tylko w sferze audio (https://fb.watch/knmY-q8F5s/), ale przede wszystkim w sferze wizualnej.
Zdecydowaliśmy się na ten krok pod wpływem inspiracji pracami znanego fotografa japońskiego, Shoji Ueda. Dlatego w tym szczególnym dla dworku „Milusin” miesiącu chcielibyśmy zaprosić Was do doświadczenia tego, co artysta określił, niemal sto lat temu, jako „memory without sound”, a co zostało zachowane w naszej pamięci właśnie dzięki kolekcji cyfrowych wizerunków jednego z symboli naszego miasta i głównego obiektu Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku z okresu „przedszkolnego”.
Od razu też serdecznie zapraszamy do włączenia się w poszukiwanie tego typu treści – zdjęć ukazujących znany nam dobrze pomnik historii w zupełnie innej roli. Może macie w swoich albumach lub innych zakamarkach podobne fotografie? Może moglibyście nam je udostępnić do zdigitalizowania? Chcielibyśmy poszerzyć naszą kolekcję fotografii domu Piłsudskich z okresu, kiedy mieściło się tam miejskie przedszkole, aby mógł powstać album pamięci ukazujący głębię „memory without sound”. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod numerem telefonu 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:
Fotografie dworku „Milusin” ze zbiorów rodzinnych Grażyny Mizerskiej
Opracowanie biuletynu: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Maj 2023

Po majowym weekendzie powracamy z nową porcją informacji o mieszkańcach i mieszkankach Sulejówka. Tym razem proponujemy dwie opcje. Pierwsza z nich to powrót do willi Batorówka, gdzie korzystając z wolnej chwili uzupełniliśmy kolekcję zdjęć tego miejsca [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/willa-batorowka/].

Druga natomiast wiąże się już z zupełnie innym, nowym punktem na naszej wirtualnej mapie pamięci o przeszłości Sulejówka.
Tym razem zapraszamy naszych czytelników na ul. 3 Maja, dawną ulicę 1 Maja, gdzie splotły się nie tylko nazwy dwóch ostatnio celebrowanych świąt. Przy tej właśnie ulicy mieściło się bowiem wiele różnych zakładów prowadzonych przez „starych” jak i „nowych” mieszkańców. Był tam zarówno zakład fryzjerski, szewski, szklarski, jak i rowerowy, w którym, jak wspomina Krzysztof Kolanko, jego ojciec Zygmunt „naprawiał bardzo dużo, bo nie miał kto naprawiać, [chociaż] rower można było naprawić mając 2 czy 3 klucze. (…) Ojciec miał te kluczowe [i] pół Miłosnej od niego pożyczało, bo niektórzy chcieli sami naprawić. [Wtedy] społeczeństwo było biedne więc każdy kombinował, tak jak Polacy to potrafią.”
Kto jeszcze mieszkał w tej właśnie okolicy i dlaczego chleb czy lody smakowały tam lepiej niż Warszawie można się dowiedzieć odwiedzając na naszym portalu dom przy ul. 3 Maja 1 (d. 1 Maja). W tym miejscu prezentujemy zarówno to, jak wyglądało sąsiedztwo w latach 50. XX wieku w tej części miasta, jak też co historia, którą podzielił się z nami Pan Krzysztof Kolanek, miała wspólnego z obchodami święta 1 Maja.
Zapraszamy do poznania tej opowieści o domu Stefanii Zacharewicz [https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-stefanii-zacharewicz/], który chociaż nie przetrwał do dnia dzisiejszego, to zachowany we wspomnieniach mieszkańców i mieszkanek pozwala nam odtworzyć atmosferę tego miejsca. Jednocześnie zwracamy się do naszych czytelników z prośbą o poszukanie zdjęć, które wzbogaciłyby prezentowaną w tym miejscu relację? Dajcie nam znać, gdy tylko pojawi się taka możliwość. Niezmiennie czekamy na tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Metryczka:
Świadek historii: Krzysztof Kolanek
Punkt: Dom Stefanii Zacharewicz
Adres domu: ul. 3 maja (d. ul. 1 Maja) nr 1
Nagranie: Michał Bronowicki
Transkrypcja: Justyna Sadowska
Opracowanie zdjęć Willi Batorówka: Anna Osiak
Opracowanie cytatów i biuletyn: Beata Nessel-Łukasik
Redakcja treści i prowadzenie portalu: Iwona Zbroszczyk

Kwiecień 2023

„Kwiecień plecień poprzeplata trochę zimy trochę lata” głosi stare przysłowie. Pomimo to mamy nadzieję, że stopniowo będzie coraz cieplej i znów będzie można spędzać więcej czasu nie tylko w przydomowych ogródkach, ale też spacerując po Sulejówku. Dlatego tym razem proponujemy naszym czytelnikom odkrycie historii, która powstała właśnie z powodu takich wędrówek i zamiłowania do hodowli kwiatów.

Jej głównym bohaterem będzie Stanisław Gawell, który przeszło sto lat temu, jak współwłaściciel jednej z warszawskich kwiaciarni szukał miejsca na zbudowanie w pobliżu miasta odpowiedniego dla niej zaplecza. Dlatego „któregoś dnia – jak wspominał losy wuja w 2021 r. Marek Giedwidź, wyjechał w kierunku wschodnim pociągiem relacja Berlin-Moskwa.” Podróż ta nie trwała jednak zbyt długo, bo już po kilkunastu kilometrach Stanisław zdecydował się wysiąść na „stacji” w miejscowości Sulejówek, gdzie już „po chwili” dostrzegł dokładnie to, co chciał znaleźć.

Jak dalej potoczyła się ta historia i co wspólnego miała z hodowlą kwiatów można się przekonać wybierając się na naszym portalu na wirtualny spacer do domu Stanisława Gawella https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/dom-stanislawa-gawella/. Prezentujemy tam nie tylko to, jak wyglądało budowanie domu i szklarni, ale również to, jak powstanie takiego gospodarstwa wpłynęło potem na losy rodziny Pana Stanisława. Nie byłoby to jednak możliwe, gdyby nie została utrwalona kolejna relacja o przeszłości naszego miasta. Dopiero dzięki temu, że Pan Marek Giedwidź, zgodził się podzielić pamięcią swojej rodziny, mogliśmy dodać nowy punkt na naszej wirtualnej mapie Sulejówka i odtworzyć losy kolejnego domu i jego mieszkańców.

Zapraszając do poznania historii domu, który przetrwał do dnia dzisiejszego, jednocześnie zwracamy się do naszych czytelników z prośbą o cierpliwość, gdyż kolekcja zdjęć, które dotyczą prezentowanej w tym miejscu relacji jest tak różnorodna, że w pierwszej jej odsłonie udostępniamy wyłącznie fotografie z lat. 20 i 30. XX w. Równocześnie, niezmiennie czekamy na kolejne tego typu informacje pod nr. tel. 602 215 672 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej:   kontakt@sulejowekposasiedzku.pl

Marzec 2023

Na dobry początek wiosny dodajemy na naszej mapie nowy punkt. Tym razem będzie to willa Batorówka, która mieściła się przy dawnej ulicy Legionów 6, obecnie ul. Rozwadowskiego 10. Oczywiście nazwa tego jednego z niezwykłych przykładów zabudowy w stylu świdermajer tworzącego niepowtarzalny urok przedwojennego Sulejówka, nie jest przypadkowa. Podobnie jak miało to miejsce w innych przypadkach pochodzi od nazwiska pierwszych właścicieli. Jednak to nie oni będą głównymi narratorami opowieści o historii tego miejsca.
Jeszcze przed 1939 r. dom został kupiony przez Janusza i Jadwigę Cezarię z d. Kalicką Gilewskich, którzy jako mieszkańcy Warszawy zdecydowali się na posiadanie oprócz mieszkania w stolicy własnego letniska. Stąd, kierując się ówczesną modą, wybrali się właśnie do Sulejówka, gdzie akurat państwo Batorscy postanowi sprzedać swój dom i tak rodzice Andrzeja Kotwicza-Gilewskiego mającego wtedy zaledwie kilka lat stali się nowymi właścicielami tej posesji. https://sulejowekposasiedzku.pl/lokalizacja/willa-batorowka/
Jak wyglądało ich życie przed wybuchem wojny? Jak przeżyli okres okupacji w Sulejówku i Powstanie Warszawskie? Kiedy i w jakich okolicznościach wrócili do willi Batorówka? Tego wszystkiego możecie się dowiedzieć dzięki relacji Andrzeja Kotwicza-Gilewskiego, który zgodził się podzielić swoją opowieścią i utrwalić zapamiętane przez niego skrawki przeszłości w wersji cyfrowej poszerzając z jednej strony zasoby Archiwum Historii Mówionej Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku a z drugiej umożliwiając nam wzbogacenie portalu „Sulejówek po sąsiedzku” o nowy punkt na naszej mapie.
Dlatego, jak zawsze, zachęcamy do poszukiwań własnych opowieści. Może w trakcie wiosennych czy przedświątecznych porządków ktoś natrafi na kolejne cenne materiały, które pozwolą na pogłębienie naszej wiedzy o przeszłości współczesnego Sulejówka i losach jego mieszkańców oraz mieszkanek? Zawsze znajdziemy czas na następne spotkania, rozmowy i nagrywanie nieznanych dotąd historii. Dajcie nam znać, gdy tylko zajdzie taka potrzeba albo możliwość. Zapraszamy do bezpośredniego kontaktu pod nr. Tel. 602 215 672 lub pisząc na maila: kontakt@sulejowekposasiedzku.pl